Leestijd 8-10 minuten
Ik ben Lucia R. Flores en sinds mijn eerste, meest tragische echtscheiding heb ik veel tijd om met mijn zesjarige broer naar de cinema te gaan. We eten allebei een potje vanille-ijs en delen een Fanta. Wanneer ik terug thuis ben, lees ik verder in de dagboeken van Beatrice Webb (ik zit aan Volume 3, 1905-1924: The Power to Alter Things). Soms ben ik te moe om te lezen en dan denk ik na over de blockbuster die ik net heb gezien. Ik ga daarom op regelmatige basis voor Kinoautomat iets schrijven over de grootste en dus belangrijkste films die in de voorbije maanden verschenen zijn. Hierbij volg ik strikt vijf dogma’s:
1. De functie van kunst is utopisch
2. Een cinemazaal dient om de ruimtes erbuiten opnieuw betekenisvol en mythisch te maken
3. Alle films zijn natuurlijk politieke films en zullen zo beoordeeld worden
4. Fuck realisme en Le Corbusier
5. Lang leve warme kleuren, rolkraagtruien en Lalique glaswerk
De meeste filmcritici verbergen vreemd genoeg hun subjectieve voorkeuren om ‘objectieve’ recensies te schrijven. Ik vind deze illusie beledigend, dus ik schetst hier heel kort mijn smaak voor jullie. Mijn esthetica is romantisch-marxistisch realistisch-surrealisme. Mijn lievelingsgenres zijn de romantische film en de vampierfilm. Mijn lievelingsregisseurs zijn de veilige keuzes van J. L. Godard en Ingmar Bergman. Ik ben sceptisch over hedendaagse slow cinema en neo-ethnografische ‘urban’ documentaires maar optimistisch over de toekomst van anime en natuurdocumentaires. Jazz was al lang dood voor La La Land het begroef en hiphop leeft sinds Lil Uzi Vert.
Wie niet akkoord is, kan opmerkingen doorsturen naar lrflores1848@gmail.com. Alle comments, lezersbrieven en brieven naar mijn ex-vrouw worden verwerkt in de volgende aflevering. Deze keer: It, Wonder Woman en Dunkirk.
IT
Mijn broertje vond deze film maar niks. Met Stranger Things nog vers in het collectief geheugen was er nochtans geen beter moment om een film te maken over een regenachtig dorp in de jaren 80 waar iets niet klopt en een bende gepeste misfits rondrijden op BMX-fietsjes. Het is hier misschien zomer in Derry, Maine in plaats van herfst in Hawkins, Indiana, maar we volgen weer een groepje klunzige jongens die in de ban zijn van een enigmatisch en ervaren meisje.
Mijn eerste gevoel was dat ik heel graag in Georgie zijn groot, houten huis zou knutselen wanneer het gezellig regent aan de East Coast – dan moest ik kokhalzen toen zijn armpje werd afgescheurd door een demonische clown die regelmatig kinderen vermoordt. Gelukkig is regisseur Andy Muschietti niet bang om extreem grafisch geweld tegen minderjarigen te tonen, waardoor de film werkelijk gruwelijk kan worden. Ik kon niet bijhouden hoe vaak het grijnzende, geschminkte gezicht uit een donkere krocht verscheen en op mij afstormde in een choreografie van misselijkmakende zoom-ins en ontstemde tonen. Maar bijna elke keer voelde het alsof een hete haardpook mijn borst doorspietste.
De vele moorden en jump scares zijn natuurlijk nodig om de jongens door de poorten van mannelijkheid te gidsen. De film leert ons dat we moeten samenwerken om roofzuchtig kwaad te verslaan (‘proletariërs aller…’), maar ook dat de kindertijd niet kan blijven duren. Hierdoor wordt het dertienjarige meisje Beverly zo open-
lijk geseksualiseerd dat de kijker zich ongemakkelijke vragen begint te stellen over de grenzen van onze jeugdverering. In Stephen Kings roman heeft Beverly seks met alle jongens tijdens een beruchte rioolorgie. Hier volgt de camera enkel zes kiemende male gazes die een bijna prepubescent zonnebadend lichaam inspecteren. In een schizofrene pedo-paranoïde cultuur hebben we graag onze vrouwenlichamen zo meisjesachtig mogelijk en onze kinderen helemaal kuis.
Ook Beverly moet dus snel volwassen worden. Kort nadat ze nerveus tampons koopt in de supermarkt wordt haar badkamer The Shining-gewijs overspoeld met bloed. De rode brui die uit haar wasbak spuit is vermengd met haar eigen lokken, zodat de scène niet alleen een meditatie is op de angst voor ontluikende vrouwelijke vruchtbaarheid maar ook op de fundamentele walgelijkheid van verstopt haar in jouw zinkput.
We hebben de rode draad gevonden, want op het einde van de film sluiten de kinderen hun opengesneden handen in een glorieuze bloedeed. Als je denkt aan de verschrikkelijke aids-crisis die destijds door de VS raasde, is dit misschien het griezeligste moment van de film. Wanneer Beverly dan eindelijk een uitverkoren jongen kust, laat haar hand een symbolisch spoor bloed achter op zijn maagdelijk witte wang. Misschien toch meer dan gewoon een kus. Misschien hebben kinderen toch seks. Oh, the horror.
Wonder Woman
Weinig bloed maar veel geweld in deze laatste toevoeging aan het familievriendelijke DC Universum. Ook vrouwen kunnen meevechten aan het front, soms zelfs beter dan mannen: dat wil deze film duidelijk maken. Het spiegelt zo de logica die ik ken uit het valse feminisme van de neoliberalen met wie ik netwerk op speciale netwerkevents om meer $$$ te accumuleren: ‘Vrouwen kunnen ook meedraaien aan de onmenselijke top van een zieldodende bedrijfswereld.’ We krijgen dus een sipje feminisme light (‘oh shit, ze wil geen korset dragen!!’) in een verhaal dat voor de rest netjes de patronen van een patriarchaal heldenplot volgt.
In een verborgen idylle die me deed denken aan mijn geboortedorp aan de Middellandse Zee verleidt de Amerikaanse spion de Amazone Diana om de Eerste Wereldoorlog te stoppen en Wonder Woman te worden. Ook Peter Paul Rubens verbeeldde de Amazonen in gevecht – maar is hij er ooit in geslaagd om Gal Gadot in een live-action vuurlinie van twee machinegeweren te zetten? De makers van deze film esthetiseren bloedvergiet nog beter dan National Geographic fotografen. En op die trage zondagavond in de Kinepolis wou ik niets liever zien dan een indrukwekkend slow motion shot van tientallen pseudomythische krijgsters die al pijl-en-boog schietend van een klif springen om een elitekorps Duitsers te elimineren. Het is een beeld van Vrijheid.
De liefdevolle seksuele toespelingen tussen Wonder Woman en Chris Pine zijn zelfs beter dan het hyperrealistisch camerawerk. Maar ik was pas echt
ontroerd door de tragische en ingewikkelde liefde van de chemicus Dr. Isabel Maru voor de Duitse Generaal Ludendorff. Dit psychopathische genie, wiens gezicht voor de helft verminkt is, ontwikkelt chemische wapens om emotionele bevestiging te krijgen en is zo meteen het meest complexe personage in de film.
De amateurhistorici van de Heemkundige Kring Ingelmuster zullen teleurgesteld zijn dat het Duitse Keizerrijk van WOI een beetje verward werd met de nazi-gruwelen van de Tweede, maar wat maakt het uit zolang we een duidelijke vijand hebben die de ‘w’ als een ‘v’ uitspreekt. Net als Captain America: Civil War valideert deze film niet-gesanctioneerde militaire interventie en ontmaskert het pacifisten als landverraders. De lessen van Irak zijn nog niet helemaal doorgedrongen; geen verrassing voor wie na Trump zijn VN-speech opnieuw naar Doomsday Preppers is beginnen kijken.
Voor flaminganten heeft Wonder Woman een bijkomende sentimentele waarde: middenin de film krijgen we een oer-Vlaamsche dorpsscène te zien, gesponsord door Fernand Huts. De agressieve redders hebben misschien de historische kerktoren vernietigd, maar het dorp is bevrijd en de inwoners dansen op café, drinken bier en zeggen zoete dingen in jullie lieflijke moedertaal zoals: ‘Hebt ge dat gezien wa ze gedaan eeft?’ Dit is ook de nacht waarin Wonder Woman en Chris Pine hun liefde consummeren terwijl de sneeuw valt. Kort daarna wordt het dorpje ‘Veld’ verwoest door een chemisch bombardement. Laat ons bidden dat het Witte Huis het Caermersklooster intact laat.
Dunkirk
Waarom verandert Dunkirk van een film over de radicale willekeur en zinloosheid van oorlog naar een patriottische les over de nobele zin van georganiseerd geweld? Waarom moest Catwoman door Anne Hathaway gespeeld worden? Soms droom ik dat ik droom dat ik met Leonardo DiCaprio en Christopher Nolan op een fabelachtig caféterras zit en hen deze vragen kan stellen. Wie teleurgesteld was door de laatste Batman weet al langer dat Nolan ons meesterlijk kan onderdompelen in verbluffende nachtmerries, maar zichzelf dan de jammerlijke taak oplegt om het publiek er op een veilige manier uit wakker te maken. We leven vandaag in een nachtmerrie; gemakkelijke morele oplossingen voor gitzwarte situaties voelen vals.
Iedereen zegt dat je deze film moet zien op een IMAX-scherm (‘voor die 70mm ervaring’), maar ik streamde het achteraf in 240p op mijn iPad (tweede generatie) en het zag er ook goed uit. Valt er verder zelfs nog iets te zeggen over dit meeslepend spektakel met drie geniaal verweven tijdlijnen? Natuurlijk heeft Nolan een bijna ondraaglijk benauwende oorlogsfilm gemaakt, natuurlijk moesten mijn broertje en ik meermaals wenen door Hans Zimmer zijn score (en hoe die het gezoem van Luftwaffe-motoren prachtig perverteert), natuurlijk is Harry Styles een natuurtalent. 10/10.
One Direction heeft mij al lang geïntrigeerd als een soort postmoderne meta-incarnatie van de boy band. Ik merk dat ook vrouwen boven de zestien heel bewust
gebruik maken van de half-ironische 1D brand als een manier om terug te reizen naar de eenvoudigere en onschuldigere wereld van hun jonge tienerjaren. De betere wereld van Dunkirk is niet toevallig ook nostalgisch: het oude en solidaire Engeland van country houses, scones om 16u30 en arme zeelieden die zich achter de gemilitariseerde natie scharen. Zoals elke aantrekkelijke ideologische mystificatie maar ook elke radicaal-prachtige utopische verbeelding is dit een visie van tastbare fragmenten die tegelijk een volmaakt geheel oproepen; een wereld zonder vervreemding en fragmentatie – hier wordt de klassenkloof iets te makkelijk gedicht door een kommandant heroïsch bij zijn soldaten te laten achterblijven.
Misschien gewoon nog vermelden dat de spanning die elke tikkende minuut oploopt ook de verdienste is van mensen die kogelgeluiden opnemen. Iedereen die de scène in een gestrande boot heeft doorleefd, weet wat ik bedoel. En in tegenstelling tot Wonder Woman en bijna alle WOII-films krijgen we hier geen Duitse generaals te zien. In tegenstelling tot IT krijgt kwaad niet eens een duidelijk gezicht. Alleen de anonieme dreiging van Dunkirk spiegelt zo het systemische onheil dat vandaag onbegrijpelijk en tegen ieders zin optrekt. Wanneer het voelt alsof we naar een nieuwe oorlog slaapwandelen, kunnen we misschien beter beginnen dromen over mooiere werelden waarin we collectief met Leonardo DiCaprio koffie kunnen drinken.
KINOAUTOMAT 